Τίτλος Δράσης
«Μνημεία και γειτονιά χωρίς σκουπίδια: καθαριότητα και σεβασμός »
❖ Επίπεδο
Α΄-Β΄, Γ΄-Δ΄, Ε΄και Στ΄δημοτικού
❖ Θεματικό/α Πεδίο/α ΠΣ Δράσεις Ενεργού Πολίτη
3, 4, 11, 17
❖ Ζήτημα/θέμα ενεργού πολιτειότητας
Προστασία και ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος
Σύντομη περιγραφή
Μια έρευνα δράσης ώστε οι μαθητές/τριες να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στο πρόβλημα των σκουπιδιών που αφήνουν οι άνθρωποι τόσο σε δημόσιους χώρους, όπως δρόμους, πλατείες, πάρκα, παιδικές χαρές κλπ, όπως και σε σημεία ή χώρους ιστορικής ή πολιτιστικής αξίας, όπως ναοί, ηρώα, ιστορικά πάρκα κλπ. με σκοπό οι ίδιοι και οι ίδιες να αλλάξουν την συμπεριφορά τους.
Μάθημα ή Θεματική Ενότητα/Τομέας του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων που εντάσσεται
Πρόγραμμα Σπουδών (2024) για Α΄και Β΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:
Μελέτη Περιβάλλοντος
Α΄ Δημοτικού
Θεματικά Πεδία: Α. Η ομάδα μου, Β. Ο τόπος μου, Γ. Ο πολιτισμός μας
Θεματική Ενότητα: Α. Το σχολείο μου, Β. Η γειτονιά μου, Γ. Πώς ανακαλύπτω την ιστορία του τόπου μου
Β’ Δημοτικού
Θεματικά πεδία: Α. Η Συνοικία μου, Β. Πολιτισμός
Θεματικές Ενότητες: Α. Η συνοικία μου (2.7 Φροντίζω τη συνοικία μου), Β. Πολιτισμός (15.1 Μνημεία από παλιά)
Πρόγραμμα Σπουδών (2024) για Γ΄- Δ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (ΚΥΚΛΟΣ Δ΄):
Μελέτη Περιβάλλοντος
Δ΄ Δημοτικού
Θεματικά Πεδία: Α. Ο πολιτισμός των Ελλήνων και άλλων λαών (Πολιτισμός) Β. Η φύση είναι το σπίτι μας (Φυσικό Περιβάλλον και Προστασία)
Θεματικές Ενότητες: Α. Θρησκευτικά Μνημεία στον τόπο μας Β. i. Εμείς και το περιβάλλον σήμερα. ii. Απορρίμματα: Υπάρχουν λύσεις iii. Το πράσινο στις πόλεις
Πρόγραμμα Σπουδών (2024) για Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή
Θεματικό Πεδίο : Α. Είμαστε όλοι πολίτες
Θεματική Ενότητα : Είναι και δική μου δουλειά;
Γλώσσα
Θεματικό Πεδίο: Ο φίλος μας το περιβάλλον
Θεματική Ενότητα: Η φίλη μας η θάλασσα
Πρόγραμμα Σπουδών (2024) για ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:
Κοινωνική και πολιτική αγωγή
Θεματικό Πεδίο: Οργάνωση Κοινωνικής και Πολιτικής ζωής
Θεματική Ενότητα: Οργανωμένες ομάδες- Σύλλογοι
Εργαστήρια Δεξιοτήτων:
Θεματική Ενότητα: Φροντίζω το Περιβάλλον
Τομείς: Οικολογία- Παγκόσμια και τοπική Φυσική κληρονομιά
Θεματική Ενότητα: Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη
Τομείς: Εθελοντισμός διαμεσολάβηση
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την ολοκλήρωση της δράσης, οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση να:
- Περιγράψουν το μέγεθος και την έκταση του προβλήματος της απόρριψης σκουπιδιών εκτός των προβλεπόμενων καθορισμένων χώρων (κάδοι και καλάθια σκουπιδιών) σε δημόσιους χώρους και σημεία με ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον που βρίσκονται γύρω από το σχολείο.
- Αναγνωρίσουν τα προβλήματα που προκαλούνται στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον όταν οι άνθρωποι πετούν τα σκουπίδια τους εκτός των καθορισμένων χώρων (κάδοι και καλάθια απορριμμάτων).
- Προβλέψουν και να αντιληφθούν τις συνέπειες που θα έχει στο μέλλον για τους/τις κατοίκους της περιοχής και για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, το ζήτημα της απόρριψης σκουπιδιών εκτός των ελεγχόμενων χώρων (κάδοι και καλάθια απορριμμάτων).
- Προτείνουν λύσεις για την επίλυση του προβλήματος της απόρριψης σκουπιδιών εκτός των καθορισμένων χώρων (κάδοι και καλάθια απορριμμάτων) σε δημόσιους χώρους και περιοχές ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος στην περιοχή του σχολείου.
- Προτείνουν τρόπους για τη διαχείριση και τη μείωση του όγκου των σκουπιδιών που παράγουν οι ίδιοι/ίδιες καθημερινά.
- Ενημερώσουν τα άτομα γύρω τους (οικογένεια, φίλους, κλπ.) για τα προβλήματα που προκαλούνται στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον από την απόρριψη σκουπιδιών εκτός των καθορισμένων χώρων (κάδοι και καλάθια απορριμμάτων) και τις μελλοντικές συνέπειες
- Συμμετέχουν ενεργά και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης και τη μείωση της απόρριψης σκουπιδιών εκτός των καθορισμένων χώρων (κάδοι και καλάθια απορριμμάτων) σε δημόσιους χώρους και περιοχές ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος στην περιοχή γύρω από το σχολείο.
Πεδίο Υλοποίησης
Η αυλή του σχολείου, η παιδική χαρά του χωριού και το ηρώον στην πλατεία του χωριού, που βρίσκονται στα γεωγραφικά όρια ευθύνης του σχολείου και όπου κινούνται οι μαθητές και οι μαθήτριες στην καθημερινή τους ζωή.
Φάσεις Υλοποίησης
Διερεύνηση : δύο (2) διδακτικές ώρες
• Παρουσιάζονται μελέτες περίπτωσης (βίντεο, φωτογραφίες, μαρτυρίες, εμπειρίες μαθητών/τριών) σχετικά με τη συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων σκουπιδιών σε ιστορικούς και άλλους δημόσιους χώρους και με ενέργειες που έχουν γίνει για να μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών.
• Διαβάζονται βιβλία σχετικά με το θέμα των απορριμμάτων και την ανακύκλωση.
• Παίζεται παιχνίδι ρόλων: Ένα παιδί που παίζει στην παιδική χαρά και ένα άγαλμα στην πλατεία συζητούν για τα σκουπίδια που συσσωρεύονται στη μέση της πλατείας και κοντά στην παιδική χαρά.
- Μετά από τις παραπάνω δραστηριότητες και τη συζήτησης που ακολουθεί, οι μαθητές/ τριες προβληματίζονται πάνω στο θέμα. Ερωτήσεις που μπορούν να συμβάλλουν στη γόνιμη συζήτηση είναι:
➢ Έχετε παρατηρήσει παρόμοια περιστατικά στην περιοχή μας;
➢ Έχετε δει ανθρώπους που πετούν αδιάφορα σκουπίδια;
➢ Έχετε σκεφτεί ποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό το φαινόμενο για τη γειτονιά μας και για τον καθένα/καθεμία από εμάς;
➢ Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να εξαφανίσουμε αυτό το φαινόμενο;
➢ Έχετε ακούσει ιδέες για τη μείωση των σκουπιδιών;
Προετοιμασία / Σχεδιασμός [δύο (2) διδακτικές ώρες]
1η φάση: Καταγραφή προβλημάτων της καθημερινότητας με στόχο την αναζήτηση των αιτίων του φαινομένου, μέσω της προσπάθειας απαντήσεων σε ερωτήματα όπως:
- Τι είναι τα σκουπίδια και πώς παράγονται;
- Ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες δημιουργούν σκουπίδια που καταλήγουν σε μνημεία και άλλους δημόσιους χώρους;
- Πώς μπορούν να απομακρυνθούν τα σκουπίδια από αυτούς τους χώρους;
- Ποιοι είναι υπεύθυνοι για την καθαριότητα των χώρων στην γειτονιά που επισκεπτόμαστε καθημερινά;
- Πώς μπορούμε να συμβάλλουμε ώστε να διατηρούμε τα «μνημεία και την γειτονιά μας καθαρά»;
2η φάση: Σχεδιασμός και προγραμματισμός επισκέψεων και αυτοψιών σε:
- Χώρους του σχολείου (σχολική αυλή)
- Πλατεία του χωριού
- Παιδική χαρά του χωριού
3η φάση: Προετοιμασία μαθητών/τριών για την έρευνα πεδίου σε εξωτερικούς χώρους.
- Εξασφάλιση ή δανεισμός εξοπλισμού, όπως φωτογραφικές μηχανές, βιντεοκάμερες, σακούλες απορριμμάτων και γάντια μιας χρήσης.
- Προετοιμασία υλικών για την καταγραφή δεδομένων, όπως φύλλα παρατήρησης.
- Εκπαίδευση μαθητών/τριών στη χρήση των υλικών και του εξοπλισμού που θα αξιοποιηθούν.
4η φάση: Συλλογή εμπειρικών δεδομένων μέσω καταγραφής παρατηρήσεων.
Οι μαθητές/τριες παρατηρούν και σημειώνουν πληροφορίες κατά τις μετακινήσεις τους σε διάφορους χώρους, χρησιμοποιώντας φύλλα παρατήρησης για την καταχώριση του χρόνου, του τόπου, του είδους των απορριμμάτων, την εκτίμηση των αιτίων και συνοδευτικό υλικό, όπως φωτογραφίες και βίντεο.
5η φάση: Σχεδιασμός δραστηριοτήτων παρέμβασης.
- Ενημέρωση του οικείου περιβάλλοντος των μαθητών/τριών, όπως γονείς, εκπαιδευτικοί, μεγαλύτεροι/ες μαθητές/τριες, από τους/τις ίδιους/ες
- Ενημέρωση αρμοδίων και υπευθύνων των χώρων που επισκέφτηκαν
- Προγραμματισμός εκστρατείας καθαριότητας στους χώρους που επισκέφτηκαν.
Υλοποίηση [5 διδακτικές ώρες]
- Συγκεντρώνονται τα φύλλα παρατήρησης, οι φωτογραφίες και τα βίντεο από τις περιηγήσεις και τις αυτοψίες στους σχολικούς χώρους και τη γειτονιά. Τα δεδομένα αναλύονται και τα συμπεράσματα των μαθητών/τριών καταγράφονται μέσα από ομαδικές συζητήσεις. Ο/Η εκπαιδευτικός καθοδηγεί τη διαδικασία, υποβάλλοντας ερωτήσεις που ενισχύουν την κατανόηση.
- Οι μαθητές/τριες πραγματοποιούν δράσεις καθαριότητας και συλλογής σκουπιδιών από τους χώρους που επισκέφτηκαν στην φάση της προετοιμασίας/ σχεδιασμού.
- Οι μαθητές/τριες λαμβάνουν μέρος σε δεντροφύτευση και ανθοφύτευση στη σχολική αυλή.
Επικοινωνία-Διάχυση [μία (1) διδακτική ώρα]
- Δημοσίευση των δράσεων των μαθητών/τριών στην ιστοσελίδα του σχολείου
Αναστοχασμός [μία (1) διδακτική ώρα]
Συζητείται η επίδραση των παρεμβάσεων των μαθητών/τριών στη γειτονιά, με έμφαση στις αλλαγές που σημειώθηκαν στη γενική καθαριότητα και αισθητική. Κατά διαστήματα πραγματοποιούνται περιηγήσεις και αυτοψίες στη γειτονιά, ώστε να αξιολογηθεί η πρόοδος ή τυχόν επιδείνωση της καθαριότητας, της ευταξίας και της αισθητικής των δημόσιων χώρων.